పంటలపై తెగుళ్లు వాటి యాజమాన్యం | Principles of botany in Telugu

   వృక్షవ్యాధి శాస్త్ర సూత్రాలు

                                        

వృక్ష వ్యాధి శాస్త్రం పరిచయము, నిర్వచనము మరియు ఉద్దేశాలు

వృక్షవ్యాధి లేక తెగుళ్లు శాస్త్రం అనేది వ్యవసాయ క్షేత్రంలో ఒక భాగం యాధికారకం వ్యాధిని కలుగజేసే విధానం వ్యాధి వ్యాప్తి మొక్కలకు జరిగే నష్టం వ్యాధిని నివారించడానికి లేక అరికట్టడానికి యాజమాన్య పద్ధతులు మొదలగు వాటిని ఆధ్యాయం శాస్త్రాన్ని వృక్ష వ్యాధి శాస్త్రం లేక ప్లాన్ ఈ వ్యాధి శాస్త్రానికి క్రింద తెలిపిన ముఖ్య ఉద్దేశాలు ఉన్నాయి.

1. తెగులను కలుగజేసే జీవసంబంధ నిర్జీవ సంబంధం మరియు వాతావరణ కారణాల గురించి అధ్యయనం చేయుట

2. తెగులు అభివృద్ధికి దోహదపడే కార్యక్రమాలను అధ్యయనం చేయుట

3. అతిదేవి మరియు వ్యాధి జనకాల మధ్య పరస్పర చర్య గురించి అధ్యయనం చేయటం

4. తెగులు నివారించే తెగులు లేక ఉధృతిని తగ్గించే యాజమాన్య పద్ధతులను అభివృద్ధి చేసి తద్వారా పంటకు నష్టాన్ని తగ్గించడం

వృక్ష వ్యాధి జనక జీవులు

మొక్కల్లో తెగుళ్లు ముఖ్యంగా శిలీంద్రాలు బ్యాక్టీరియా వైరస్లు మైక్రోప్లాస్మాలు నులిపురుగులు మరియు పుష్పించే మొక్క జీవుల ద్వారా కలుగుతాయి.

శిలీంద్రాలు

సిలింద్రాలు విశిష్టమైన కేంద్రయుత సెల్యూట్ లేదా కైటిన్ లేదా ఈ రెండింటితో నిర్మితమైన కనకవచాన్ని కలిగి పాత్ర హరిత లేకుండా శాఖాయిత తంతువులతో ఉండి లైంగిక అలైంగిక విధానాల ద్వారా ప్రత్యుత్పత్తి జరిగి సిద్ధ బీజాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి సిద్ధ బీజాలు ఎంజైములను శ్రమించి పరిసరంలోని ఆహార పదార్థాలను విచ్ఛిన్నం చేసి వాటిని సోషల్ పద్ధతిలో తీసుకుంటాయి వృద్ధి తంతులు అగ్రభాగంలో మాత్రమే జరుగుతుంది వీటిలో ఆహారం ముఖ్యంగా గ్లైకోస్ లిపిడ్ల రూపంలో నిలువ ఉంటుంది సిలింద్రాలు స్వయంభుషకాలు కావు మంతట జీవోయోగ్యమైన ప్రదేశాలన్నిటిలో వ్యాపించి ఉండి వాటి చర్యల వలన మానవులకు మొక్కలకు హానికలు హానికరముగా కొన్నిసార్లు ఉపయోగకరంగా ఉంటాయి వ్యవసాయపరంగా కూడా శిలీంద్రాల వలన ఎన్నో ఉపయోగాలు భూసార వృద్ధి వృత్తిగా స్థిరీకరణ పాస్వర్డ్ల సజలీకరణ వ్యాధి నిరోధకాల తయారీ మొదలైన శిలీంద్రాలను ఉపయోగించి పారిశ్రామికంగా అనేక జీవ రసాణాలనే యాంటీబయోటికలు మద్యపానియాలు సేంద్రియ ఆమ్లాలు ఎంజైములు విటమిన్లు మొదలగునవి తయారు చేస్తారు.

సేకరణ చేసే ఆధారాలు పద్ధతిని అనుసరించి సిలింద్రాలను ఐదు పోషక వర్గాలుగా విభజించారు

1. అవి కల్ప బూతికాహారులు:- చనిపోయిన మొక్కలు జంతువు భూమిలో ఉన్న సేంద్రీయ పదార్థం పై మాత్రమే పెరుగుతూ ఇద్దరు జీవులకు సంక్రమించే శక్తి లేని సిలిండలను అవి కల్ప బూతికాహారులు అంటారు శిలింద్రాలలో అత్యధిక శాతం ఇటువంటి పూర్తిగాహారులు వీటి చర్యలవలనే చనిపోయిన మొక్కలు జంతువుల దేహాలు మట్టిలో కలిసిపోయి వాటిలో ఉండే మూలకాలు భూమిలోకి విడుదలవుతాయి

2. వైకల్పిక పూతికాహారులు:- ముఖ్యంగా పరాన జీవులు వృద్ధి చెందుతూ అతిదేయి లేనప్పుడు భూమిలో భౌతికాహారులుగా జీవించగలిగే శిలీంద్రాలను వైకల్పిక పూర్తికాహారులు ఉదాహరణకు కాటుక తెగులు సిలింద్రాలు వీటి పూర్తిగాహార జీవనం చాలా తక్కువగా ఉంటుంది.

3. వైకల్పిక పరాన జీవులు:- ఆధారంగా పూర్తికాహారాలుగా జీవిస్తూ అనుకూల పరిస్థితులు లేనప్పుడు మొక్కలు సంక్రమించి పరాన జీవులుగా పెరిగే శిలీంద్రాలను వైకల్పిక పరాన జీవులు అంటారు ఉదాహరణకు రైజోక్టోనియా పితియంటోనియం మొదలైనవి ఇవి ముఖ్యంగా వృత్తికా వరుణంలో సేంద్రీయ పదార్థాలపై పెరుగుతూ ఉంటాయి.

4. అవికల్ప పరానజీవులు:- ఇవి అతిగాయి మొక్కల కణజాలంపై మాత్రమే వృద్ధి చెందగలవు ఉదాహరణకు బూడిద తెగులు శిలీంద్రాలు బూడిద తెగులు మరియు కుంకుమ తెగులు శిలీంద్రాలు మొదలైనవి అవిధేయకణాలలోనికి లగ్నంగాలను ఏర్పర్చి వాటి నుండి ఆహారాన్ని సంగ్రహిస్తాయి చనిపోయిన గణాల నుండి సేంద్రీయ పదార్థాలపై పెరగవు కాబట్టి ఇవి అవి కల్పనా జీవులు అంటారు

5. సహజీవన పోషణ:- కొన్ని శిలింద్రాలు స్వయం పోషక సేవలు లేక ఇతర మొక్కలలో కలిసి సహజీవనం సంబంధం ఏర్పరచుకొని జీవిస్తాయి ఉదాహరణకు లైకెన్లు శిలీంద్ర మూలాలు

శిలీంద్రాల హామీకర చర్యలు

శిలీంద్రాల చర్య వలన అనేక నష్టాలు కలుగుతున్న ఈ వీటిలో ముఖ్యమైనవి పంట సిలింద్రాల హానికర చర్యలు ఇతర మొక్కలు వ్యాధులు కలగడం మానవులకు జంతువులకు వ్యాధులు సౌకటం శిలీంద్రాల వృద్ధి వలన ఆహార పదార్థాలు విషమయం కావడం వీడి చర్యల వలన అనేక కారకాల వస్తువులు వాడుకోవటం మొదలైనవి.

బ్యాక్టీరియా

బ్యాక్టీరియాంలో సూక్ష్మ దర్శిని ద్వారా మాత్రమే చూడగల అతి సూక్ష్మజీవులు ఇవి ఏకగణ జీవులు వీటిలో పత్రహరితం ఉండదు ద్విధావిచ్చితి ద్వారా ప్రత్యుత్పత్తి జరుగుతాయి ఇవి అన్ని రకాల ఆవసరలో వ్యాపించి ఉంటాయి ఇవి మృతిక నీరు గాలి జీవరాసుల దేహాలలో విస్తరించి ఉన్న ఈ వివిధ ఆహార పదార్థాల పదార్థాల పైన పెరుగుతాయి కొన్ని బ్యాక్టీరియాలు మొక్కలు జంతువులు మానవులలో పరాన జీవులుగా జీవిస్తాయి మరికొన్ని బ్యాక్టీరియములు మొక్కలతో సహజీవనం సహవాసాన్ని కలిగి ఉంటాయి స్వరూప రీత్యా బ్యాక్టీరియాలను నాలుగు ఆకారాలుగా గుర్తించారు గోళాకారం రెండు దండాకారం మూడు కామా వలే వంపు తిరిగి సర్ పిలాకారం ఆహార పోషణ అనుసరించి బ్యాక్టీరియాలను పరపోషకాలు స్వయం పోషకాలు అని రెండు రకాలుగా గుర్తించారు.

బ్యాక్టీరియా వల్ల మొక్కలకు కొన్ని హానికరమైన తెగుళ్లు సోకి నష్టపరచకుండా నష్టపరచడమే కాకుండా వ్యవసాయపరంగా ఎన్నో ఉపయోగాలు ఉన్నాయి పారిశ్రామిక రంగంలో వివిధ బ్యాక్టీరియాలో మాత్రం అత్యంత కీలకమైనది పలు కాలు సేంద్రియ ఆమ్లాలు ఎంజైన్లు అమినో ఆమ్లాలు సూక్ష్మనాసిక పదార్థాలు మొదలైనవి పదార్థాల తయారీలో బ్యాక్టీరియాలను ఉపయోగిస్తున్నారు.

వైరస్లు

వైరస్ లో అధిక అనుబారం గల న్యూక్లియో ప్రొటీన్లు జియో అతిదేవిలోని వృద్ధి చెందగలవు వడపోత పరికరాలలో నిలువవు చేరకపోతే కేంద్రకాండం ఉంటుంది అది లేక ఆరోగ్య కావచ్చు ఇతర జీవులలో పై రెండు రకాల కేంద్రకంలో ఉంటాయి జీవుల కనీస ధర్మాలైన పెరగటం ఆహారపు శోషణ శ్వాసక్రియ ప్రత్యుత్పత్తి మొదలైనవి వైరస్లలో కనిపించవు కనుక జీవులలో కనిపించే కనకవచం ద్రవ్య పొర జీవపదార్థం కేంద్రకం కణాంశాలు మొదలైన నిర్మాణాలేవి వైరస్లలో లేవు అతిదేవి వెలుపల వైరస్ రేణువులు మాత్రమే ఈ విధంగా వైరస్ లో నిర్జీవ కణాలను చూపిస్తాయి ఇకపోతే అదేకనంలో ఉన్నప్పుడు మాత్రమే అతివేయి జీవన చర్యలను ఉపయోగించుకుని ప్రకృతి చెందుతాయి ఉప్పరి వర్తనం చందు గలవు చందు గలవు ఈ లక్షణాలన్నింటిని బట్టి వైరస్లను సజీవులే చెప్పవచ్చు ఈ విధంగా వైరస్ లో నిర్జీవ సజీవ లక్షణాలు కలిగి ఉంటాయి

మొక్కల వైరస్లన్నీ తామంతట తాము అతిదేవికణంలోకి ప్రవేశించగలవు అవికను కనకవచనంలో ఏర్పడిన మొగుళ్ళు ద్వారా లేదా ఎట్టో డెసిమేట్ కొండం కలిగిన కీటకాల ద్వారా కణంలోకి ప్రవేశిస్తాయి వైరస్లలో ఘన నిర్మాణం లేదు జీవకణాల నుండి బయటకు తీస్తే వైరస్లు పూర్తిగా నిర్వీర్యమైపోతాయి వైరస్ల వలన మొక్కలలో కలిగే తెగుళ్ల వ్యాధి లక్షణాలు బహిర్గతంగా లేదా అంతర్గతంగా కనిపించవచ్చును.

మైకో ప్లాస్మా

మైక్రో ప్లాస్మాలు బ్యాక్టీరియాల్లో వల్లే కనాకవచాన్ని కలిగి ఉండవు లైకో ప్రోటీన్లతో నిర్మితమైన కనకవచపు పొర ఉంటుంది కాబట్టి ఇవి బహు రూపకాలను ప్రదర్శిస్తాయి వీటిలో చలన శక్తి లేదు మైకో ప్లాస్మాలు పోయం కణాలలో వృద్ధి చెందుతాయి పెన్సిలిన్ ఫిలిం లాంటి కనకవచాలపై పనిచేస్తే సూక్ష్మజీవనాశక పదార్థాల మైక్రోప్లాస్మాలనుపై ఏ విధమైన ప్రభావాన్ని చూపగలవు తన జీవ ప్రక్రియలపై ప్రభావం చూపే ఆక్సి సైక్లిన్ స్టెప్టోమైసిన్ ఎర్రితో ఎరిత్రోమైసిన్ క్లోరో క్లోరోఫినికల్ వంటి సూట్ ఫర్ జీరో నాశక పదార్థాలు వీటిపై సమృద్ధిగా పనిచేస్తాయి పూర్తికాహారులు లేదా పరార్ అన్న జీవులు నాశాలలో సులువుగా వర్ధనం చేయవచ్చు ఈ జీవులు ప్రలోహాల ద్వారా లేక ఘనవిచ్చితి ద్వారా ప్రత్యుత్పత్తిని జరుపుకుంటాయి ఇవి మొక్కలలో ప్రధానంగా గిడసరి పసుపుపచ్చ చారల తెగులు పిల్లోడి చీపురు కట్ట తెగులు కలుగజేస్తాయి.

నులిపురుగులు

ప్రకృతి సిద్ధంగా చాలా రకాల నులిపురుగులు నేలలో మరియు నీటిలో జీవించి ఉండి వివిధ పంటలను ఆశించి నష్టాన్ని కలుగజేస్తాయి ఈ నులిపురుగుల వలన మొక్కలలో వేరుముడిపెలు లేక వేరు కన్నులు వేరుకుళ్ళు మొక్కలు క్షీణించుట గిడ సబారుట ఎక్కువ సంఖ్యలో వేర్లు ఏర్పాటు చేయ పత్రహరితం కోల్పోయి పసుపుపచ్చగా మారుట హై పెట్రో ఫైట్ ఐ పెట్రో ప్లాసియా మొదలగు లక్షణాలు కనిపిస్తాయి ఏర్పడే లక్షణాలు శిలీంద్రాలు మరియు బ్యాక్టీరియా ఆశించినప్పుడు ఏర్పడే తెగులు లక్షణాలను పోలి ఉంటాయి జీవిత చక్రం గుడ్డు దశ నుండి ప్రారంభమవుతుంది రెండో దశలార్వ మొక్కలను ఆశించి తెగులు కలుగజేస్తుంది ఆడ మరియు మగ నులిపురుగులు వేరువేరు ఆకృతులలో ఉంటాయి మంచి నష్టపరచడానికి పూర్తిగా అభివృద్ధి చెందిన నోటి భాగాలు ఉంటాయి.

పుష్పించే మొక్క జీవులు

మొక్క విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేసే ట్రాక్యో ఫైట్లు ఈ మొక్కలు ప్రత్యుత్పత్తి కోసం పుష్పాలను గాని పుష్పాలతో క్రియా సామాన్యమైన శంఖువులను గాని ఏర్పరుస్తాయి వీటిలో భిన్న రూప ఏకాంతర జీవిత దశలు ఉంటాయి సిద్ధవిజదలం క్షీణించి ఉంటుంది లైంగిక ఉత్పత్తికి వీటితో పనిలేదు చాలా రకాలైన పుష్పించే మొక్క పురాణ జీవులు ఉద్యానవన పంటలను క్షేత్ర పంటలను ఆశించి చెప్పుకోదగ్గ నష్టాన్ని కలుగజేస్తాయి ఈ పరాన్న జీవులు లోరం తీసి ఒరబంకసి కాన్వాల్సి లారేసి సంతాలేసి మరియు బెల్లనో ఫోమ్ వేసి కుటుంబాలకు చెందినవి ముక్కనుండి పోషక పదార్థాలను పీల్చివేసి నిర్వీర్యం చేయటం కొన్నిసార్లు మొక్క పెరుగుదలను నిరోధించటం మొక్కలలో విషమ పదార్థాలను విడుదల చేయటం వలన తెలుగు ఈ విత్తనాలను విత్తనాలను ఉత్పత్తి పక్షులు మరియు పక్షులు మరియు జంతువుల ద్వారా ఇతర ఇతర ప్రాంతాలకు వ్యాప్తి చెందు కస్కుటాలు కస్కుటాలు తెగిన కాండం మొక్కలు కూడా కొత్త కూడా కొత్త పరానజీవిగా వృద్ధి నష్టాన్ని కలుగ థాంక్యూ మరియు స్టయిగా థాంక్యూ మరియు స్టయిగా పరాన జీవుల మరియు నేలలో కాం రోజుల వరకు రోజుల వరకు ఇవి జీవించి ఉంటాయి ఇవి ఎక్కువగా ఇవి ఎక్కువగా కాండం మరియు ఈ పంటలకు ఈ పంటలకు నష్టాన్ని కలుగజేస్తా మొక్కల మొక్కల దారుకనాలతో మొక్కల నుండి మొక్కల నుండి పోషక పదార్ ఈ పరాన జీవులు పరాన్న జీవులు రెండు రకాలు.

1. కాండపరాన జీవి:- కస్కుట,లోరాంతస్

2. వేరుపరాన్న జీవి:- వర బ్యాంకి, స్ట్రైగా